Εχοντας πλέον υπό τον έλεγχό τους σχεδόν όλη την αφγανική επικράτεια -με εξαίρεση τη… νησίδα αντίστασης Παντσίρ στον Βορρά- οι Ταλιμπάν προσπαθούν να συμπεριλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερα στελέχη του παλαιού πολιτικού συστήματος στην κυβέρνησή τους, ώστε να κερδίσουν αναγνώριση εντός κι εκτός συνόρων ● Οι φονταμενταλιστές αντάρτες «τρέμουν» το πάγωμα της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας, που θα βυθίσει το Αφγανιστάν στην πείνα.
Την ώρα που οι ξένοι πρώην «προστάτες» συνεχίζουν την κούρσα της εκκένωσης των πολιτών τους και επιλεγμένων συνεργατών τους από τη Καμπούλ, ένας άλλος αγώνας δρόμου είναι σε εξέλιξη στην αφύσικα ήρεμη αφγανική πρωτεύουσα: η κούρσα για τον σχηματισμό μιας διεθνώς… αναγνωρίσιμης κυβέρνησης, που γι’ αυτόν τον σκοπό θα περιλαμβάνει και μέλη του παλαιού πολιτικού προσωπικού, και στον οποίο έχουν επιδοθεί οι θριαμβευτές Ταλιμπάν, καθώς είναι σαφές πως χωρίς τη συνέχιση της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας, η χώρα θα αντιμετωπίσει πολύ σύντομα τεράστιες ελλείψεις σε τρόφιμα, καύσιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.
Ετσι, χτες είχαμε νέες επαφές ενός ηγετικού στελέχους των Ταλιμπάν, του Ανας Χακάνι, με τον πρώην πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι, τον πρώην ΥΠΕΞ Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ και άλλα κορυφαία στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων. Ταυτόχρονα, ο Ουαχιντουλάχ Χασιμί, άλλο ένα ηγετικό στέλεχος των Ταλιμπάν, παραχώρησε συνέντευξη στο Reuters, όπου επιβεβαίωσε πως η χώρα θα κυβερνηθεί από ένα μεικτό «συμβούλιο», με τη συμμετοχή και άλλων πολιτικών και «πρόεδρο» κάποιον από τους σημερινούς υπαρχηγούς του «ηγέτη των πιστών» μουλά Ακουντζάντζα, με πρώτο στόχο την αναγνώριση και τη συνέχιση της διεθνούς βοήθειας.
«Το σύστημα δεν θα είναι δημοκρατικό, γιατί δεν υπάρχει καμιά βάση γι’ αυτό στη χώρα μας. Δεν χρειάζεται καμιά συζήτηση για το είδος του πολιτικού συστήματος: είναι ξεκάθαρο πως είναι η σαρία», δήλωσε ο Χασιμί, συμπληρώνοντας ότι το επόμενο βήμα θα είναι η δημιουργία ενός νέου στρατού, στον οποίο φυσικά θα ενσωματωθούν τα μέλη του κινήματος, αλλά και όσοι στρατιωτικοί του προηγούμενου καθεστώτος το επιθυμούν. Εκανε μάλιστα ιδιαίτερη έκκληση για την επιστροφή των πιλότων αεροπλάνων και ελικοπτέρων, εναντίον των οποίων οι Ταλιμπάν –που ποτέ δεν διέθεταν δική τους αεροπορία– είχαν εξαπολύσει μια ιδιαίτερα αποτελεσματική εκστρατεία δολοφονιών.
Το μεγάλο πρόβλημα των Ταλιμπάν, που τους αναγκάζει να παρουσιάσουν ένα διαφορετικό, πιο… πολιτισμένο πρόσωπο, είναι βέβαια η φρικτή κατάσταση της αφγανικής οικονομίας και η «δαμόκλειος σπάθη» της πείνας. Ναι μεν οι αντάρτες κατέκτησαν σχεδόν αμαχητί τη χώρα, αλλά αυτή τη στιγμή κατέχουν ένα κράτος χωρίς καμιά πρόσβαση σε διεθνή βοήθεια και με «κλειδωμένα» όλα τα συναλλαγματικά αποθέματα, που βρίσκονται στο εξωτερικό. Πολλά ξένα κράτη έχουν ήδη παγώσει κάθε οικονομική και άλλη υποστήριξη και τα δεκάδες γιγαντιαία μεταγωγικά αεροσκάφη που προσγειώνονται καθημερινά στην Καμπούλ, προσγειώνονται άδεια.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, βασικοί χρηματοδότες της Καμπούλ, παραμένουν σιωπηλά, αλλά είναι πιθανόν ότι με τη σειρά τους θα υποχρεωθούν να παγώσουν την οικονομική βοήθεια προς το Αφγανιστάν.
Πρόκειται ασφαλώς για μια προδιαγεγραμμένη ανθρωπιστική καταστροφή, καθώς διεθνείς οργανώσεις αρωγής έχουν προειδοποιήσει εδώ και μήνες ότι εκατομμύρια Αφγανοί δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την καθημερινή τους διατροφή, καθώς η παρατεταμένη ξηρασία και η αναζωπύρωση των εχθροπραξιών έχουν διαταράξει την τροφοδοσία, με τη συγκομιδή να είναι περιορισμένη και εκατομμύρια ζώα να κινδυνεύουν από την έλλειψη νερού και ζωοτροφών.
Είναι χαρακτηριστικό πως το Αφγανιστάν είναι μία από τις 23 χώρες που τα Ηνωμένα Εθνη όρισαν ως «hotspot πείνας» σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, καθώς το ένα τρίτο του πληθυσμού του –περισσότερα από 12 εκατομμύρια σε σύνολο 36 εκατ.– αντιμετωπίζουν επισιτιστική κρίση, δηλαδή δεν γνωρίζουν πότε και από πού θα προέλθει το επόμενο γεύμα τους. Να σημειωθεί εδώ ότι το 2020, το αφγανικό ΑΕΠ ανήλθε σε μόλις 19,81 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων η ξένη βοήθεια αντιστοιχούσε στο 42,9% του ΑΕΠ!
Πίσω από το διπλωματικό τους προσωπείο, βέβαια, και το απλωμένο χέρι τους, οι ισλαμιστές αντάρτες προχωρούν διακριτικά στον αφοπλισμό των αντιπάλων τους, ώστε να είναι έτοιμοι για την επόμενη μέρα. Ετσι, χτες αξιωματούχος των Ταλιμπάν κάλεσε όλους τους πολίτες του Αφγανιστάν να παραδώσουν όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά που διαθέτουν, κάτι που έχει ήδη ζητηθεί και από τους αστυνομικούς. Ομως το σχέδιο των Ταλιμπάν δεν πρόκειται να εφαρμοστεί εύκολα, καθώς ναι μεν όλες οι μεγάλες πόλεις τούς παραδόθηκαν αμαχητί, αλλά στην πραγματικότητα οι δυνάμεις τους δεν είναι αρκετές για τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας και ιδιαίτερα των δυτικών και βόρειων επαρχιών.
Χτες, για παράδειγμα, έγινε γνωστό ότι ομάδες μαχητών που παραμένουν πιστές στον (Ουζμπέκο) πρώην αντιπρόεδρο του Αφγανιστάν, τον Αμρούλα Σάλεχ, ο οποίος κρύβεται σε άγνωστη τοποθεσία έχοντας αυτοανακηρυχθεί υπηρεσιακός πρόεδρος, ενεπλάκησαν σε συγκρούσεις με σχηματισμούς των Ταλιμπάν στο απάτητο οροπέδιο του Παντσίρ, βόρεια της Καμπούλ, τη μοναδική περιοχή που δεν έχει πέσει στα χέρια των ισλαμιστών ανταρτών, και ήδη ελέγχουν μια σειρά από στρατηγικής σημασία ορεινά περάσματα κατά μήκος της λεωφόρου που συνδέει την πόλη Μαζάρ-ι-Σαρίφ με την Καμπούλ, τη μεγαλύτερη πόλη του βόρειου Αφγανιστάν. Με τον Σάλεχ έχει ήδη συμπαραταχθεί ο γιος του θρυλικού πολέμαρχου Αχμαντ Σα Μασούντ, ενώ έγινε γνωστό ότι επέστρεψε στη μάχη κατά των Ταλιμπάν με χιλιάδες μαχητές του στην επαρχία Παντσίρ και ο Αμπντουλ Ρασίντ Ντόστουμ, ο Αφγανός πολέμαρχος που εγκατέλειψε πριν από λίγες μέρες άρον άρον το Μαζάρ-ι-Σαρίφ.
Προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Ταλιμπάν και στην ανατολική πόλη Τζαλαλαμπάντ, όπου σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια όταν οι ισλαμιστές άνοιξαν πυρ κατά του πλήθους σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τρεις διαδηλωτές. Σύμφωνα με πληροφορίες, κάτοικοι της περιοχής επιχείρησαν να υψώσουν τη σημαία του αφγανικού κράτους, προκαλώντας την μήνιν των Ταλιμπάν, που για πρώτη φορά παραβίασαν τις διαταγές της ηγεσίας τους για αυτοσυγκράτηση.
Πυροβολισμούς είχαμε όμως και στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, όπου Αμερικανοί στρατιώτες έριξαν πυρά τη νύχτα σε μια προσπάθεια να ελέγξουν το πλήθος που προσπαθούσε να πηδήξει το τείχος, ενώ το πρωί το ίδιο έκαναν και μαχητές των Ταλιμπάν που έχουν στήσει μπλόκα στην περίμετρο. Σύμφωνα με πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες, το χάος συνεχίζεται έξω από το αεροδρόμιο, καθώς οι Δυτικοί εξακολουθούν να μη διαθέτουν συγκεκριμένο σχέδιο ή χρονοδιάγραμμα για την απομάκρυνση των πολιτών τους από το Αφγανιστάν. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Τζον Κίρμπι επιβεβαίωσε και πάλι χτες πως Αμερικανοί αξιωματικοί βρίσκονται «σε διαρκή συνεννόηση» με τους Ταλιμπάν ώστε να αποφεύγονται οι μεταξύ τους συγκρούσεις και να διευκολύνεται η ροή των επιλεγμένων για εκκένωση πολιτών, αλλά στην πραγματικότητα πολλά αεροσκάφη φεύγουν άδεια ή μισοάδεια, καθώς οι περισσότεροι ντόπιοι συνεργάτες φοβούνται να εγκαταλείψουν τα καταφύγιά τους, παρά τις εγγυήσεις των Ταλιμπάν.
Σύμφωνα με τον Κίρμπι, το προηγούμενο 24ωρο απομακρύνθηκαν συνολικά από την Καμπούλ με 18 αμερικανικά αεροσκάφη μόλις 2.000 άτομα, μεταξύ των οποίων και 325 Αμερικανοί πολίτες, ενώ συνολικά απογειώθηκαν 62 αεροπλάνα. Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση κακοδιαχείρισης, ένα γερμανικό αεροσκάφος απογειώθηκε με μόλις επτά επιβάτες, την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες περιμένουν μάταια για μια θέση…