Τι σηματοδοτεί η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης του νέου κορωνοϊού «Όμικρον» για τους πλήρως εμβολιασμένους – Η σημασία της 3ης δόσης
Ποια είναι η νέα μετάλλαξη «Όμικρον»; Η συγκεκριμένη παραλλαγή του κορωνοϊού, γνωστή πλέον ως «Omicron», εντοπίστηκε πρώτη φορά στη Νότια Αφρική πριν δύο εβδομάδες και έχει ήδη επικρατήσει στην περιοχή, έναντι των άλλων παραλλαγών κορωνοϊού.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές, αν προήλθε από εκεί ή αν εισήλθε από κάπου αλλού. Δεδομένο, όμως, για τους ειδικούς επιστήμονες, είναι ότι ο ιός μεταλλάσσεται με μεγαλύτερη ταχύτητα σε περιοχές, όπου από τη μία οι εμβολιασμένοι είναι ελάχιστοι και εν αντιθέσει, η μεταδοτικότητα υψηλή. Αυτό σημαίνει ότι σε χώρες της Αφρικής, όπου και τα εμβόλια δεν χορηγούνται σε αναλογία με άλλα κράτη από τις φαρμακοβιομηχανίες που τα παράγωγουν –ιδιαίτερα Pfizer/BioTech και Moderna- η μεταδοτικότητα θα είναι αντίστοιχα και μεγαλύτερη. Σύμφωνα με τον επιδημιολόγο και πρόεδρο της Συμβουλευτικής Επιτροπής της κυβέρνησης Νοτίου Αφρικής για τον κορωνοϊό, Salim Abdool Karim, είναι πιο μεταδοτική από την παραλλαγή «Δέλτα». Από την άλλη, ο διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ και γιατρός, Francis Collins, αναφέρει ότι δεν είναι ακόμη γνωστό εάν θα ξεπεράσει την «Δέλτα».
Οι μεταλλάξεις
Η «όμικρον» διαθέτει έναν ασυνήθιστα υψηλό αριθμό μεταλλάξεων, σύμφωνα με ειδικούς επιστήμονες από τη Νότιο Αφρική. Με την κατά δύναμη απλούστευση των επιστημονικών όρων, αυτό σημαίνει ότι η βασική ακίδα πρωτεΐνης της παραλλαγής αυτής, έχει 30 μεταλλάξεις. Σύμφωνα δε, με τον Francis Collins, «οι μεταλλάξεις της είναι περισσότερες από 50, αυτό είναι ένα νέο ρεκόρ». Αναφορικά, η «Δελτα» έχει αντίστοιχα 16 μεταλλάξεις. Η ακίδα πρωτεΐνης αποτελεί τη «δομή» με την οποία ο ιός εισέρχεται στα κύτταρα του οργανισμού που επιτίθεται. Όπως λένε οι επιστήμονες, με το χαρακτηριστικό αυτό, ο ιός θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη μεταδοτικότητα και να «εξαπατήσει» πιο αποτελεσματικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πολύ υψηλός ο κίνδυνος, προειδοποιεί ο ΠΟΥ – Καλεί τις χώρες να λάβουν μέτρα
Σύμφωνα με δηλώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η νέα αυτή παραλλαγή, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Η περαιτέρω εξάπλωσή της σε παγκόσμιο επίπεδο, θα καθοριστεί από το πόσο μεταδοτική είναι, καθώς και πόσο ανθεκτική προς το εμβόλιο πιθανότητα. Ωστόσο, ο ΠΟΥ υπογραμμίζει, ότι αν και με τα υπάρχοντα δεδομένα η πιθανότητα της υψηλής μεταδοτικότητας και ανοσίας της παραλλαγής είναι αρκετά «υψηλή», για περισσότερες απαντήσεις, όπως για το εάν είναι πιο μεταδοτική, αν προκαλεί πιο βαριά νόσηση, ή αν αντιμετωπίζεται από τα εμβόλια, απαιτείται αναλόγως και περισσότερη έρευνα. Βέβαια, «παρά τις όποιες αβεβαιότητες, είναι λογικό να θεωρήσουμε, ότι τα υπάρχοντα εμβόλια παρέχουν κάποια προστασία από τη βαριά νόσηση και το θάνατο». Η επιστημονική έρευνα γύρω από την «όμικρον», βρίσκεται σε εξέλιξη και οι ειδικοί ερευνητές συνεχίζουν να παρακολουθούν και να μελετούν τα όσα σχετίζονται, αναφέρει ο ΠΟΥ. Ακόμα, ο ΠΟΥ προτείνει στα κράτη να συνεχίσουν την εμβολιαστική εκστρατεία, αλλά και να προσαρμοστούν την ταξιδιωτική πολιτική τους, ανάλογα με τον βαθμό κινδύνου των κρατών των εισερχόμενων επιβατών.
Πώς τοποθετούνται στην νέα συνθήκη Moderna και Pfizer
Η Moderna, όπως αναφέρει ο επικεφαλής της ιατρική της ομάδας, θα μπορούσε να ξεκινήσει σε 2-3 μήνες ερευνητικές δοκιμές περί κατασκευής ενός νέου εμβολίου, ειδικού για την «οmicron». Στο ίδιο κύμα πλεύσης και οι Pfizer – BioNTech, που ανακοίνωσαν, εξίσου, ότι ξεκινούν την ερευνητική διαδικασία για την παρασκευή νέου σκευάσματος-εμβολίου, για τη νέα αυτή «ανησυχητική» παραλλαγή.
Σε ποιες χώρες έχει εντοπιστεί μέχρι στιγμής: Κρούσματα «Όμικρον» έχουν καταγραφεί ήδη σε 14 διαφορετικές χώρες και περιοχές. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Νότια Αφρική, η Μποτσουάνα, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Τσεχία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, η Γερμανία, η Ιταλία και το Βέλγιο.
Οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις:
Ήδη 44 χώρες έχουν επιβάλει προσωρινούς αυστηρότερους περιορισμούς στα ταξίδια από τουλάχιστον έξι αφρικανικά κράτη της Νοτίου Αφρικής. Μεταξύ αυτών, η πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ιαπωνία, η Ρουάντα, το Χονγκ Κονγκ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αγγλία, η Αυστραλία, η Ινδία, οι Μαλβίδες, η Κίνα, η Νέα Ζηλανδία, η Ταϊβάν, τα νησιά Φίτζι, οι Φιλιππίνες. Παραδείγματος χάριν, οι ΗΠΑ έχουν προχωρήσει σε περιορισμό των ταξιδιών από τη Νότια Αφρική, τη Μποτσουάνα, τη Ζιμπάμπουε, τη Ναμίμπια, το Λεσόθο, το Εσβατίνι, τη Μοζαμβίκη και το Μαλάουι. Σύμφωνα με τον Salim Abdool Karim, οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις είναι «εξωφρενικές» και θα έχουν μικρό, έως και μηδενικό αντίκτυπο στον περιορισμό της εξάπλωσης της νέας παραλλαγής. Ο δε πρόεδρος του Μαλάουι, Lazarus Chakwera, τονίζει ότι οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις δεν βασίζονται στην επιστήμη, αλλά στην «αφροφοβία».
Κρούσματα στην Ευρώπη
Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταγραφεί άτομα θετικά με την παραλλαγή «Omicron» του κορωνοϊού, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να εντοπίσουν, αφενός τον τρόπο που εισήλθαν οι περιπτώσεις αυτές στη χώρα τους και αφετέρου να περιορίσουν την περαιτέρω εξάπλωσή τους. Στην Αγγλία έχουν εντοπιστεί 9 άνθρωποι -φορείς της παραλλαγής «Omicron», με τους έξι εξ αυτών να βρίσκονται στην Σκωτία, μέχρι και εχθές το μεσημέρι. Η Ολλανδία και η Πορτογαλία έχουν καταγράψει αμφότεροι 13 μολύνσεις έκαστος. Για τη μεν Πορτογαλία, οι νοσήσαντες εντοπίστηκαν σε μία ποδοσφαιρική ομάδα με έδρα τη Λισαβόνα. Για τη δε Ολλανδία, τα 13 κρούσματα εντοπίστηκαν στο αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ την Παρασκευή, κατόπιν ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν σε επιβάτες που έφτασαν από τη Νότια Αφρική. Η Γερμανία καταγράφει τρία κρούσματα, ενώ η Ιταλία, η Τσεχία, η Αυστρία και το Βέλγιο έχουν η καθεμία, τουλάχιστον από ένα. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, εικάζεται ότι ο πραγματικός αριθμός των κρουσμάτων με την παραλλαγή «Omicron» στην Ε.Ε., είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερος, με την αλληλουχία που πραγματοποιείται για να εντοπιστούν ποιες νέες λοιμώξεις έχουν προκληθεί από το νέο στέλεχος.
Μόσιαλος: «Να τρέξουμε με την τρίτη δόση για να κερδίσουμε χρόνο»
«Να κερδίσουμε χρόνο προκειμένου οι επιστήμονες να εξετάσουν τα δεδομένα και να δώσουν την πραγματική διάσταση της κατάστασης που δημιουργεί η μετάλλαξη Όμικρον», αναφέρι ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του LSE Ηλίας Μόσιαλος, με ανάρτηση στην προσωπική του σελίδα στο facebook.
Μέχρι οι επιστήμονες να μπορέσουν να καταλήξουν σε ασφαλές συμπέρασμα, ο καθηγητής κάλεσε τους πολίτες να εμβολιαστούν, ενώ όσοι δεν έχουν κάνει την τρίτη δόση, θα πρέπει να το δρομολογήσουν. Στο ίδιο πλαίσιο, σημείωσε ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να εξετάσει το ενδεχόμενο υποχρεωτικού PCR και αυτοαπομόνωση των ταξιδιωτών μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα, όπως και στην Αγγλία.
Αναλυτικά ο κ. Μόσιαλος αναφέρει:
Παραλλαγή Όμικρον: τι ξέρουμε, ποια είναι τα πιθανά σενάρια, τι θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες και τι να κάνουμε
Υπάρχει διάχυτη ανησυχία για την νέα παραλλαγή. Οπότε ας δούμε μερικά σημεία πιο αναλυτικά για την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε.
- Τι γνωρίζουμε και γιατί ανησυχούμε
- Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
- Τι θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες
- Τι πρέπει να κάνουμε τώρα
1. Τι γνωρίζουμε και γιατί ανησυχούμε
Γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια παραλλαγή με τουλάχιστον 50 αλλαγές από τον αρχικό ιό. 32 από αυτές είναι στην πρωτεΐνη ακίδα, ενώ η Δέλτα είχε αντίστοιχα 16. Μία από αυτές δημιουργεί ανησυχία γιατί πιθανώς λόγω θέσης – και σε σύγκριση με την Δέλτα- μπορεί να καθιστά τον ιό πιο μολυσματικό. Ανησυχούμε δηλαδή γιατί στο σύνολό τους, εάν αυτές οι μεταλλάξεις αποδειχθούν λειτουργικές, δυνητικά μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερες ήπιες ή και σοβαρές λοιμώξεις.
Γνωρίζουμε τα παραπάνω από στοιχεία από την Ν. Αφρική, η οποία έχει ένα εξαιρετικό δίκτυο αντιμετώπισης λοιμωδών νοσημάτων και πανδημικής επαγρύπνησης. Ένα νέο στοιχείο είναι πως η μετάδοση παρατηρείται σε νέους (γενικότερα σε άτομα κάτω των 40 ετών), όπου σχεδόν το 65% είναι ανεμβολίαστοι και η μεγάλη πλειοψηφία των υπολοίπων είναι ατελώς εμβολιασμένοι. Έμμεσα μόνο λοιπόν, ίσως και να μπορούμε να εξάγουμε ένα πρώιμο συμπέρασμα πως οι εμβολιασμένοι προστατεύονται από σοβαρή λοίμωξη. Αλλά δεν είμαστε ακόμα σίγουροι.
Να επισημάνω εδώ πως τα στοιχεία που έχουμε αφορούν κυρίως νεότερο πληθυσμό. Και να υπενθυμίσω πως, πέραν της διαφοράς στα επίπεδα εμβολιασμού μεταξύ των 2 χωρών, η διάμεση ηλικία στην Ν. Αφρική είναι τα 27.6 έτη ενώ στην Ελλάδα είναι τα 45.6 έτη.
Είναι πιθανό η παραλλαγή όμικρον να προκαλεί πιο βαριά νόσο σε σχέση με την δέλτα στους μεγαλύτερης ηλικίας φορείς. Όμως και αυτό δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Θα το γνωρίζουμε μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
2. Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
Τα σενάρια που ακούγονται είναι πολλά αλλά θα μείνω στα σπουδαιότερα από αυτά, με κριτήρια την έκβαση της λοίμωξης και τον φόρτο στο σύστημα υγείας.
• Να είναι το νέο στέλεχος λιγότερο μολυσματικό σε σύγκριση με την Δέλτα, Στην περίπτωση αυτή δεν θα έχουμε σημαντικό πρόβλημα.
• Nα έχουμε να κάνουμε με εξίσου μολυσματικό ιό με την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις σε ανεμβολίαστους, και ταυτόχρονα περισσότερες ήπιες λοιμώξεις σε εμβολιασμένους. Αλλά όχι απαραίτητα περισσότερες σοβαρές λοιμώξεις σε εμβολιασμένους. Στην περίπτωση αυτή τα εμβόλια θα είναι λιγότερο αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της ήπιας λοίμωξης αλλά θα εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά όσον αφορά στην αποτροπή της σοβαρής λοίμωξης. Αυτό είναι το δεύτερο καλύτερο σενάριο.
• Nα έχουμε να κάνουμε με εξίσου μολυσματικό ιό με την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις και σε ανεμβολίαστους και σε εμβολιασμένους σε σύγκριση με την Δέλτα. (ξανά εδώ θα περιμένουμε προφανώς περισσότερες λοιμώξεις ανά 100.000 άτομα σε ανεμβολίαστους). Στην περίπτωση αυτή θα έχουμε μεγάλο φόρτο στο σύστημα υγείας.
• Nα έχουμε να κάνουμε με περισσότερο μολυσματικό ιό από την παραλλαγή Δέλτα, αλλά να προκαλεί περισσότερες ήπιες και σοβαρές λοιμώξεις σε ανεμβολίαστους και εμβολιασμένους (ξανά θα έχουμε υψηλότερα νούμερα σε ανεμβολίαστους ανά 100.000 άτομα). Σε αυτή την περίπτωση επειδή θα έχουμε περισσότερους νοσήσαντες θα έχουμε μεγαλύτερη εισροή στα νοσοκομεία. Αυτό είναι το πιο δυσμενές σενάριο.
Είναι δύσκολο βέβαια να προβλέψει κανείς με τα μέχρι στιγμής δεδομένα ποιο σενάριο θα επικρατήσει. Με δεδομένο πως έχουμε μόνο στοιχεία για νέους που νοσούν, μένει να δούμε βέβαια και τον αντίκτυπο στους μεγαλύτερους.
3. Τι θα ξέρουμε σε λίγες εβδομάδες
Σε 2-3 εβδομάδες θα ξέρουμε πόσοι έχουν κολλήσει, και πόσοι από αυτούς νοσηλεύτηκαν. Θα ξέρουμε και ποσοστιαία για αυτούς ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως η ηλικία, το φύλο και οι πιθανές συννοσηρότητες.
Δεδομένων των μεγάλων δυνατοτήτων του συστήματος υγείας της Ν. Αφρικής, θα έχουμε και στοιχεία για την κλινική εικόνα των φορέων. Δηλαδή στοιχεία για την βαρύτητα της νόσου και την έκβαση της νοσηλείας.
Ταυτόχρονα, θα έχουμε και στοιχεία από εργαστηριακές μελέτες που θα εμβαθύνουν στην προστασία των εμβολίων σε όσους από τους φορείς ήταν εμβολιασμένοι.
Να πούμε εδώ πως αυτά τα δυο είδη δεδομένων είναι απαραίτητα, και μαζί με τις
επιδημιολογικές καταγραφές θα μας δώσουν τη πραγματική διάσταση της νέας κατάστασης που έχει επιφέρει η νέα παραλλαγή.
4. Τι πρέπει να κάνουμε τώρα
Τώρα πρέπει να κερδίσουμε χρόνο και να δώσουμε τη δυνατότητα στους επιστήμονες να χαρακτηρίσουν την παραλλαγή. Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν σε επίπεδο κυβερνητικών αποφάσεων και πράγματα που μπορούν να κάνουν οι πολίτες.
Ήδη για παράδειγμα πολλές χώρες περιορίζουν τις πτήσεις – και καλά κάνουν- σε κάποιες χώρες της Αφρικής. Αυτό δεν θα εμποδίσει την διασπορά αλλά ελπίζουμε να την καθυστερήσει μέχρι να έχουμε πιο ασφαλή δεδομένα για την νέα παραλλαγή.
Άλλες χώρες επανεξετάζουν παλαιότερα δείγματα από ταξιδιώτες που μπήκαν στη χώρα τους, για να ιχνηλατήσουν την πιθανή υπάρχουσα διασπορά. Στην Αγγλία δεν θα γίνονται πλέον rapid test, αλλά PCR, και θα απομονώνονται οι ταξιδιώτες έως ότου βγουν τα αποτελέσματα. Αυτό ίσως είναι κάτι που πρέπει να εξετάσει και η χώρα μας.
Και κλείνοντας, η προσπάθεια για να περιοριστεί ο ιός, πρέπει να γίνει από όλους μας.
Όσους δεν έχουν εμβολιαστεί, ελπίζω πως η αβεβαιότητα της έκβασης της νέας παραλλαγής θα τους βοηθήσει να πάρουν την απόφαση να εμβολιαστούν. Όσοι δεν έχουν κάνει την τρίτη δόση, ας το δρομολογήσουν. Να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε χρόνο και να βοηθήσουμε να μην εξαπλωθεί η παραλλαγή όμικρον. Ας τηρήσουμε όλοι τα μέτρα με αυστηρότητα
