Ζοζε-Μανουέλ Μπαρόζο: Η Ελλάδα θα μείνει στο ευρώ, αλλά πρέπει να τηρήσει τις υποσχέσεις τηςΟ πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τονίζει ότι η χώρα μας θα τα καταφέρει, αν και παραδέχεται ότι το 2013 θα είναι δύσκολο, υπογραμμίζει την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων και μιλάει για το σχέδιο αντιμετώπισης της ύφεσης και της ανεργίας
«Εχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τους τελευταίους μήνες – έπειτα από κάποιες καθυστερήσεις λόγω των εκλογών – αλλά τώρα είναι κρίσιμο για την Ελλάδα να τηρήσει τις υποσχέσεις της για την εφαρμογή των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» τονίζει ο κ. Μπαρόζο«Η Ελλάδα θα παραμείνει στη ζώνη του ευρώ. Η απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση βοήθειας θα επιτρέψει τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για την ανάκαμψη της οικονομίας και για μια σταδιακή επιστροφή της εμπιστοσύνης. Η απόφαση αυτή είναι ένα σαφές μήνυμα σε όσους στοιχημάτιζαν εναντίον μας». Αυτό το μήνυμα στέλνει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ-Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος μιλώντας προς «Το Βήμα» υπογραμμίζει ότι «η Ελλάδα δεν είναι απομονωμένη» και ότι τα 181 έργα που έχουν επιλεγεί θα βοηθήσουν στην ανάκαμψή της και θα τη φέρουν πιο κοντά στην Ευρώπη.«Πιστεύω ότι το 2012 ήταν μια κρίσιμη καμπή για την Ελλάδα. Τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης κατέστησαν σαφές ότι είναι έτοιμα να στηρίξουν την Ελλάδα και να διασφαλίσουν πως παραμένει εντός της ζώνης του ευρώ» σημειώνει και τονίζει: «Δεν θέλω να ωραιοποιήσω την πραγματικότητα – το 2013 θα είναι δύσκολο, με την ανάπτυξη να επιστρέφει προς το τέλος του έτους. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει». Ο ίδιος αποδίδει την τροπή που έλαβε η ελληνική κρίση «στη χαλαρή εφαρμογή των υπεσχημένων μεταρρυθμίσεων και στους πολιτικούς δισταγμούς» και εξηγεί (επιχειρηματολογεί) γιατί η Επιτροπή δεν αντελήφθη νωρίτερα την κρίση. Για τις χώρες που δυσκολεύονται από τα προγράμματα σταθεροποίησης σημειώνει ότι «δεν υπήρχε εναλλακτική λύση» και τονίζει ότι «στο σχέδιό μας για μια βαθιά και γνήσια ΟΝΕ δεν αποκλείουμε τη δημιουργία ενός υπουργείου Οικονομικών της ΟΝΕ».
Βρισκόμαστε στην τρίτη χρονιά κρίσης. Μετά την απόφαση του Eurogroup για τη χρηματοδοτική στήριξη της Ελλάδας ως το 2016, θεωρείτε ότι έχει εκλείψει οριστικά ο κίνδυνος εξόδου από το ευρώ;
«Η θέση μου ήταν πάντα, και εξακολουθεί να είναι, ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην ευρωζώνη. Η απόφαση του Eurogroup για την εκταμίευση της βοήθειας προς την Ελλάδα θα επιτρέψει τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, την ανάκαμψη της οικονομίας και τη σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Η απόφαση αυτή είναι ένα σαφές μήνυμα σε όσους στοιχημάτιζαν εναντίον μας, αμφισβητώντας τη σοβαρότητα με την οποία στηρίζουμε το ευρώ ως αμετάκλητη επιλογή. Αλλά αυτή η αλληλεγγύη δεν είναι άνευ όρων. Εξαρτάται από τη διατήρηση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας από την πλευρά των ελληνικών αρχών. Εχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τους τελευταίους μήνες – ύστερα από κάποιες καθυστερήσεις λόγω των εκλογών -, αλλά τώρα είναι κρίσιμο για την Ελλάδα να τηρήσει τις υποσχέσεις της για την εφαρμογή των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες για να επανέλθει το χρέος σε βιώσιμη τροχιά και για να τεθούν τα θεμέλια για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας».Με ποιον τρόπο μπορεί η Ευρώπη να βοηθήσει τώρα την Ελλάδα να βγει από την βαθιά ύφεση;«Ξέρω ότι αυτή είναι μια δύσκολη περίοδος για τους έλληνες πολίτες, οι οποίοι έχουν μπροστά τους τον έκτο χρόνο ύφεσης. Βλέπουμε τώρα τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης, αλλά η σταθερή πρόοδος των μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που χάθηκε λόγω των καθυστερήσεων υλοποίησης που σημειώθηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012. Η ΕΕ έχει δείξει άνευ προηγουμένου αλληλεγγύη προς την Ελλάδα από τότε που υπογράφηκε το πρώτο πρόγραμμα προσαρμογής σχεδόν πριν από τρία χρόνια. Μέχρι στιγμής έχουν εκταμιευθεί για την Ελλάδα 148,6 δισ. ευρώ, η πλειονότητα των οποίων είναι από κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Στη διάρκεια των τελευταίων επτά ετών έχουν διατεθεί στην Ελλάδα 40 δισ. ευρώ και πλέον ως περιφερειακή και αγροτική χρηματοδότηση από την ΕΕ. Χωρίς αυτή τη βοήθεια η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και επιδόματα ανεργίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν παρούσα από την αρχή, όχι μόνο για να κατευθύνει την υλοποίηση του προγράμματος, αλλά και για να προσφέρει πρακτικές, διοικητικές συμβουλές προς τις ελληνικές αρχές για την καλύτερη στόχευση και την αξιοποίηση της κοινοτικής χρηματοδότησης. Εχουν δεσμευθεί 11 και πλέον δισ. ευρώ περιφερειακής χρηματοδότησης από την ΕΕ για 181 έργα προτεραιότητας που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό των μεταφορών, της ενέργειας, της εκπαίδευσης, των ευρυζωνικών υπηρεσιών και των συστημάτων υγείας στην Ελλάδα. Μόλις πριν από έναν χρόνο συνέστησα την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα με σκοπό την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών-μελών προκειμένου να υποστηριχθούν οι ελληνικές αρχές ώστε να οικοδομήσουν μια σύγχρονη και ευημερούσα οικονομία. Οι εμπειρογνώμονες αυτοί παρέχουν συμβουλές όχι μόνο για τα έργα προτεραιότητας που σας ανέφερα αλλά επίσης, για παράδειγμα, για την είσπραξη των φόρων, για μέτρα κατά της διαφθοράς και για τη μεταρρύθμιση των δημοσίων υπηρεσιών. Εμπειρογνώμονες από 18 κράτη-μέλη, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους οργανισμούς εργάζονται μαζί σε 40 και πλέον σχέδια και συνεισφέρουν σε ένα καλύτερο μέλλον για τον ελληνικό λαό».Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είμαστε λίγο «απομονωμένοι». Πώς μπορεί η χώρα μας να διασυνδεθεί καλύτερα με την Ευρώπη; Μιλώ για τους οδικούς άξονες, τα δίκτυα, τα έργα που μπορούν να συμβάλουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας μας.«Η Ελλάδα δεν είναι απομονωμένη. Η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ, μιας κοινότητας εθνών. Ως μέλος αυτής της κοινότητας η Ελλάδα έχει σημαντικούς δεσμούς – τόσο γεωγραφικά όσο και πολιτικά – με την υπόλοιπη Ευρώπη. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα έχει μια στρατηγική γεωγραφική θέση που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αποτελέσει πύλη για την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου ή να επιτρέψει στη χώρα να αποκτήσει ηγετική θέση στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Από τα 181 έργα προτεραιότητας που ήδη σας ανέφερα, περίπου 80 είναι αφιερωμένα στην περαιτέρω ενσωμάτωση των ενεργειακών και συγκοινωνιακών συνδέσεων της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αύξησε τη συμμετοχή της ΕΕ στο συνολικό κόστος των έργων – αυτό που ονομάζουμε ποσοστό συγχρηματοδότησης – στο 95%, μειώνοντας έτσι την πίεση στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας. Τα κονδύλια της ΕΕ χρησιμοποιούνται επίσης για να στηρίξουν τον δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προς την Ελλάδα. Πρόσφατα δημιουργήθηκε ένα ταμείο εγγυήσεων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, το οποίο στηρίζεται με 500 εκατ. ευρώ από τα περιφερειακά ταμεία της ΕΕ και το οποίο θα παρέχει στις τράπεζες ως και 1 δισ. ευρώ πρόσθετης ρευστότητας για να δανείσουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις».Γιατί κρίθηκε αναγκαία η παρέμβαση του ΔΝΤ στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Μήπως ήλθε η ώρα να φύγει;«Το ΔΝΤ είναι μια σημαντική πηγή χρηματοδοτικής στήριξης για την Ελλάδα και διαθέτει πολυετή εμπειρία στη διαχείριση των μακροοικονομικών προγραμμάτων. Αλλά επιτρέψτε μου να τονίσω ότι αυτό είναι ένα ευρωπαϊκό εγχείρημα. Τα δύο τρίτα της χρηματοδοτικής βοήθειας που προσφέρονται στην Ελλάδα προέρχονται από κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών παρακολούθησης, σχεδιασμού και υλοποίησης του προγράμματος γίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ».Κύριε πρόεδρε, αναμφίβολα η κρίση ανέδειξε θεσμικές αδυναμίες της ευρωζώνης, για να μη θεωρήσουμε ότι όξυνε και τις αντιθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών. Υπάρχουν προοπτικές για «περισσότερη Ευρώπη» χωρίς πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης;«Σας ανέφερα ήδη τη δουλειά που κάναμε και κάνουμε για την αντιμετώπιση αυτών των αδυναμιών. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερη πειθαρχία στον τρόπο που λειτουργούν οι οικονομίες μας, αλλά και ότι αυτή η πειθαρχία θα πρέπει να εξισορροπείται με μεγαλύτερη αλληλεγγύη. Για παράδειγμα, στο σχέδιό μας για μια βαθιά και αυθεντική ΟΝΕ, λέμε ότι θα προωθήσουμε πρόταση για ένα εργαλείο σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας, το οποίο θα υποστηρίζει τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης που αναλαμβάνουν δύσκολες μεταρρυθμίσεις – εν προκειμένω όμως τα κράτη-μέλη θα δεσμεύονται μέσω συμβατικών ρυθμίσεων μεταξύ αυτών και της Επιτροπής. Δεν θέλουμε αυτό το όραμα να υλοποιηθεί πίσω από κλειστές πόρτες. Το νόημα του εν λόγω σχεδίου είναι να ξεκινήσει ένα διάλογος σε όλη την Ευρώπη – ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στα εθνικά κοινοβούλια, στις κυβερνήσεις και στους πολίτες – έτσι ώστε να ενστερνιστούμε όλοι τις αποφάσεις για τον τρόπο διακυβέρνησης της ευρωζώνης στο μέλλον. Πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία. Δεν θέλουμε να αλλάξουμε τη Συνθήκη αύριο, αλλά χρειάζεται να δείξουμε στις αγορές ότι έχουμε ένα σχέδιο για το μέλλον και ότι δεν παίρνουμε μόνο βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης για κάθε χώρα ξεχωριστά κάτω από πίεση».Πώς είναι δυνατόν να εφαρμοστεί μια κοινή δημοσιονομική πολιτική όταν δεν υπάρχει μια φωνή, ένας υπουργός Οικονομικών;«Κανένας δεν υποστηρίζει μια κοινή δημοσιονομική πολιτική. Αυτό που έχουμε, και αυτό που ενισχύουμε, είναι κοινοί δημοσιονομικοί κανόνες που εφαρμόζονται από κυβερνήσεις οι οποίες δεσμεύονται, για παράδειγμα, να αποφύγουν το υπερβολικό χρέος ή να ελέγξουν την πολύ μεγάλη αύξηση στις τιμές των κατοικιών. Οπως έχουμε δει, τέτοιες πολιτικές έχουν επιπτώσεις σε ολόκληρη την ευρωζώνη. Στο σχέδιό μας για μια βαθιά και αυθεντική ΟΝΕ, δεν αποκλείουμε τη δημιουργία ενός υπουργείου Οικονομικών της ΟΝΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά αυτό είναι μια ιδέα για το μέλλον και θα απαιτούσε τροποποίηση της Συνθήκης. Δεν είμαστε ακόμη εκεί».Οχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τις άλλες χώρες – την Ισπανία, την Πορτογαλία, ίσως και την Ιταλία – το μείζον ζήτημα είναι πρωτίστως η αντιμετώπιση της ύφεσης και της ανεργίας. Ποιο είναι το σχέδιό σας;«Η κατάσταση όσον αφορά την ανεργία απαιτεί ειδική και ισχυρή αντιμετώπιση. Δεν μπορώ να δεχθώ το γεγονός ότι σχεδόν 26 εκατομμύρια συμπολίτες μας είναι χωρίς δουλειά. Το πακέτο για την απασχόληση, το οποίο εκπονήθηκε τον περασμένο Απρίλιο, περιλαμβάνει σύνολο μέτρων που θα βοηθήσουν στην επίλυση αυτής της κρίσης. Τον Δεκέμβριο η Επιτροπή συνέστησε σε όλα τα κράτη-μέλη να παρέχουν στους νέους κάτω των 25 ετών εγγύηση ότι θα βρουν μια θέση εργασίας, μια θέση σε πανεπιστήμιο ή σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης μέσα σε τέσσερις μήνες από τότε που τελείωσαν το σχολείο ή έμειναν άνεργοι. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο έχει προϋπολογισμό 75 δισ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013 για να χρηματοδοτήσει τέτοιου είδους πρωτοβουλίες. Η Επιτροπή υπερασπίζεται την ανάγκη για έναν ισχυρό προϋπολογισμό του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου μετά το 2013».Ποιο είναι το μήνυμά σας για το νέο έτος, το 2013;«Πιστεύω ότι το 2012 ήταν μια κρίσιμη καμπή για την Ελλάδα. Τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης κατέστησαν σαφές ότι είναι έτοιμα να στηρίξουν την Ελλάδα και να διασφαλίσουν ότι θα παραμείνει στην ευρωζώνη. Τα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτό το γεγονός δεν πρέπει να υποτιμώνται. Αλλά δεν θέλω να ωραιοποιήσω την πραγματικότητα – το 2013 θα είναι δύσκολη χρονιά, με την ανάπτυξη να επιστρέφει μόνο περί τα τέλη του έτους. Νομίζω όμως ότι το 2013 θα είναι η χρονιά που η Ελλάδα θα επιστρέψει στον σωστό δρόμο. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει. Ελπίζω ότι η Ελλάδα θα αποδείξει ότι έχω δίκιο».Η λιτότητα και οι στόχοι
«Δεν υπάρχει άλλη λύση από τη σταθεροποίηση»
Κύριε πρόεδρε, τώρα που τα πράγματα μπήκαν σε μια σειρά, πιστεύετε ότι οι ευθύνες για την ελληνική κρίση ήταν εθνικό ζήτημα; ή υπάρχει μερίδιο ευθύνης που φέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Είστε οκτώ χρόνια πρόεδρος…
«Είναι μια παγκόσμια κρίση που ξεκίνησε από τον τραπεζικό τομέα και επιδεινώθηκε από λανθασμένες δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές σε ορισμένα κράτη-μέλη. Η συγκεκριμένη κατάσταση στην Ελλάδα είναι γνωστή. Δυστυχώς τα προβλήματα στην Ελλάδα υπερέβαιναν τις εξουσίες που είχε η Επιτροπή εκείνη τη χρονική στιγμή. Παρά ταύτα, η Επιτροπή και πιο συγκεκριμένα η Eurostat αμφισβητούσαν επί χρόνια την αξιοπιστία των ελληνικών στατιστικών στοιχείων για το χρέος και το έλλειμμα. Ανάμεσα στο 2005 και στο 2008 η Eurostat επισκέφθηκε την Ελλάδα 10 φορές και διατύπωσε πέντε φορές επιφυλάξεις για τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία. Η Επιτροπή έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Εργαζόμαστε από το 2008 για την αναμόρφωση της εποπτείας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Πρώτοι προωθήσαμε την ιδέα ενός ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο συγκροτήθηκε στη συνέχεια ως διακυβερνητικός οργανισμός. Από τότε που ανέκυψαν τα προβλήματα στην Ελλάδα η Επιτροπή καταβάλλει άοκνες προσπάθειες για τη μεταρρύθμιση της οικονομικής διακυβέρνησης, ιδιαίτερα στην ευρωζώνη. Εχουμε μεταρρυθμίσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούμε τις εθνικές δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές εισάγοντας ταχύτερες κυρώσεις – οικονομικές και άλλες – για τα κράτη-μέλη των οποίων οι πολιτικές αποκλίνουν από κοινά συμφωνημένους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πρόσφατα διασφαλίσαμε την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την πρόταση-ορόσημο για έναν ενιαίο εποπτικό μηχανισμό για τις τράπεζες ο οποίος θέτει τα θεμέλια για την ακόμη βαθύτερη ενοποίηση στην ευρωζώνη. Η Επιτροπή προωθεί τη μεταρρυθμιστική ατζέντα με το σχέδιό της για μια βαθιά και αυθεντική οικονομική και νομισματική ένωση. Ολα αυτά συντείνουν σε μια αποφασιστική απάντηση στην κρίση, η οποία θα ήταν αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια ή ακόμη και πριν από μερικούς μήνες».
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν φωνές ότι η επιμονή σε μια πολιτική λιτότητας δεν οδηγεί πουθενά, αντίθετα επιτείνει την κρίση…
«Δεν μου αρέσει η λέξη λιτότητα. Εχει μια πολύ αρνητική χροιά, ενώ εμείς είμαστε επικεντρωμένοι στα θετικά, στην ανάπτυξη και στις θέσεις εργασίας. Ωστόσο η οικονομία της ΕΕ δεν μπορεί να αναπτυχθεί όταν το μέσο επίπεδο δημοσίου χρέους στα κράτη-μέλη μας είναι κοντά στο 90% του ΑΕΠ. Το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό το επίπεδο. Χρειαζόμαστε σταθεροποίηση για να επιστρέψει η ανάπτυξη. Η δημοσιονομική εξυγίανση θα έχει βραχυπρόθεσμα αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη. Δεν το αρνούμαστε αυτό. Στην περίπτωση της Ελλάδας η χαλαρή εφαρμογή των υπεσχημένων μεταρρυθμίσεων και οι πολιτικοί δισταγμοί έπαιξαν τον ρόλο τους στην εξέλιξη της κρίσης. Αλλά σε χώρες όπως η Ελλάδα, καθώς και στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση από τη σταθεροποίηση. Κάθε ευρώ που ξοδεύεται για να πληρωθούν τόκοι του χρέους μας μειώνει τις δαπάνες για την υγεία, την εκπαίδευση και την κοινωνική πρόνοια. Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έχουν σχεδιαστεί για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας θα συντελέσουν και στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Στην Ελλάδα η Ομάδα Δράσης (Task Force) παρέχει συμβουλές στην κυβέρνηση για τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Την ίδια στιγμή είμαστε υπέρ των στοχευμένων επενδύσεων, π.χ., στις υποδομές, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην τεχνολογία του Διαδικτύου, στην Υγεία, τομείς όπου η δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας είναι μεγαλύτερη. Η Επιτροπή – χάρη στον προϋπολογισμό της ΕΕ – βοηθά τα κράτη-μέλη να διατηρήσουν αυτά τα είδη επενδύσεων. Το Σύμφωνο για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση, το οποίο υπογράφηκε τον Ιούνιο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, προβλέπει πακέτο ανάπτυξης 120 δισ. ευρώ το οποίο χρηματοδοτείται από την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η δε μακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης “Ευρώπη 2020” παρέχει καθοδήγηση για τα κράτη-μέλη υπενθυμίζοντάς τους να επενδύουν στην εκπαίδευση, στην απασχόληση, στην έρευνα, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην καταπολέμηση της φτώχειας, τομείς δηλαδή που μπορούν να διασφαλίσουν με τον καλύτερο τρόπο ένα βιώσιμο μέλλον για τους πολίτες μας».
