Συγκεκριμένα, η Τουρκία χαιρέτισε τις προσπάθειες και την ρητορική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την προώθηση της πρόσφατης θετικής ατμόσφαιρας ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Άγκυρα, αλλά απέρριψε τις ευρωπαϊκές επικρίσεις για τις τουρκικές επιχειρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει πως ελπίζει ότι η αιρεσιμότητα στα βήματα τα οποία η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει την πρόθεση να κάνει και η αναβολή τους για την επόμενη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο δεν θα κάνουν να χαθεί η θετική δυναμική, ενώ κατηγορεί την ΕΕ ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο χαρακτηρίζοντας παράνομες τις τουρκικές επιχειρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Νωρίτερα, το τελικό κείμενο συμπερασμάτων στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιελάμβανε θετικά μέτρα με παράλληλη πρόβλεψη για ρήτρα αιρεσιμότητας, εφόσον η Αγκυρα προχωρήσει εκ νέου σε μονομερείς ενέργειες και παραβατική συμπεριφορά.
Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα εξακολουθεί να βρίσκεται στο ευρωπαϊκό «μικροσκόπιο» και θα συνεχίσει να αξιολογείται, καθώς οι όποιες αποφάσεις παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.
Εκπρόσωπος του Συμβουλίου: Ιδού το τελικό κείμενο
Ο Μπάρεντ Λέιτς, εκπρόσωπος και στενός συνεργάτης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ ανήρτησε στο Twitter το κείμενο συμπερασμάτων που αφορά στην Τουρκία. Σύμφωνα με την ανάρτησή του θα υπάρξουν σε κυρώσεις, εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες ή παραβατική συμπεριφορά που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της ΕΕ.
Στην παράγραφο για την Τελωνειακή Ένωση επισημαίνεται η ανάγκη «να αντιμετωπιστούν οι «τρέχουσες δυσκολίες στην υλοποίησή της διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε όλα τα κράτη-μέλη». Η αναφορά αυτή που μπαίνει στην τελική διατύπωση αφορά στην Κύπρο, δεδομένου ότι η Τουρκία δεν την αναγνωρίζει και ως εκ τούτου εξαιρεί από την εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η έκκληση, ωστόσο, προς το Συμβούλιο να εργαστεί για τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας ικανοποιεί την Αγκυρα.
Όσον αφορά στο Κυπριακό, το κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρει ότι η ΕΕ «θα παίξει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων με το διορισμό ενός εκπροσώπου στην Αποστολή Καλών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών».
Στο τελικό κείμενο φαίνεται ότι διατηρείται η έκκληση προς την Κομισιόν να διερευνήσει τον τρόπο ενίσχυσης της συνεργασίας με την Τουρκία σχετικά με τις επαφές μεταξύ των ανθρώπων και την κινητικότητα, γεγονός που «κλείνει το μάτι» στην Αγκυρα, όσον αφορά στο αίτημά της για κατάργηση της βίζας στους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ.
Αναφορές υπάρχουν στο κείμενο και στο μεταναστευτικό-προσφυγικό, καθώς η Τουρκία καλείται να συνεργαστεί για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και τις επιστροφές μεταναστών προς την Τουρκία με βάση την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, η οποία, όπως αναφέρεται, θα πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς διακρίσεις.
Όπως προκύπτει από το κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα ο Μπάρεντ Λέιτς, για την κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας σημειώνεται ότι το κράτος Δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα παραμένουν ζωτικής ανησυχίας (key concern).
«Η στοχοποίηση πολιτικών κομμάτων και μέσων ενημέρωσης και άλλες πρόσφατες αποφάσεις αποτελούν μείζονος σημασίας οπισθοχωρήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αντιβαίνουν προς τις υποχρεώσεις της Τουρκίας για σεβασμό στη Δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο διάλογος για τα ζητήματα αυτά παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας».
Επίσης, αλλάζει η διατύπωση που έβαζε την Τουρκία στη θέση του συνομιλητή για τη Λιβύη. «Σε συμφωνία με τα κοινά συμφέροντα της ΕΕ και της Τουρκίας για ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή τους αναμένουμε από την Τουρκία και όλου τους δρώντες να συμβάλουν θετικά στην επίλυση των περιφερειακών κρίσεων, όπως στη Λιβύη, τη Συρία, τον Νότιο Καύκασο και να παραμείνουν σε επαγρύπνηση.
Τέλος, καλείται ο Ύπατος Εκπρόσωπος, Ζοζέπ Μπορέλ, να προετοιμάσει μία διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, ικανοποιώντας το αίτημα του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αθήνα: Η ΕΕ δεν δίνει «λευκή επιταγή»
Η Κοινή Δήλωση, η οποία θα δημοσιοποιηθεί επισήμως αύριο, Παρασκευή, περιγράφει μια διαδικασία με όρους και προϋποθέσεις (αιρεσιμότητα) με βάση και προηγούμενα συμπεράσματα, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, που σημειώνουν ότι το κείμενο «πατά» πάνω στην έκθεση του Ύπατου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, αλλά και σε προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Οι ίδιες πηγές κάνουν λόγο για μια διαδικασία σταδιακή, που θα ξετυλίγεται σε φάσεις, αλλά θα είναι αναστρέψιμη εάν η Τουρκία παρεκκλίνει. Τα όποια θετικά μέτρα δηλαδή μπορούν να αναστραφούν και να επιβληθούν κυρώσεις και μέτρα εφόσον η Τουρκία επανέλθει σε παραβατικές συμπεριφορές που θίγουν που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της ΕΕ.
Η ΕΕ δεν δίνει «λευκή επιταγή» στην Τουρκία, σχολίαζαν με νόημα στην Αθήνα.
Ζυμώσεις και μηνύματα
Το προσχέδιο συμπερασμάτων των «27» δεν είχε κριθεί ικανοποιητικό από ελληνικής και κυπριακής πλευράς, καθώς διατηρούσε μεν τη «θετική ατζέντα» έναντι της Τουρκίας, στον αντίποδα των κυρώσεων όμως απείχε από την έκθεση που παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων ο Ζοζέπ Μπορέλ.
Καταβλήθηκαν προσπάθειες εκ μέρους της Αθήνας και της Λευκωσίας ώστε να γίνουν βελτιώσεις και το κείμενο τελικώς τροποποιήθηκε κατά τρόπο που περιγράφει πολύ πιο αναλυτικά τους όρους και τις προϋποθέσεις έναντι των οποίων πρέπει να συμμορφωθεί η Τουρκία ώστε να ενεργοποιηθεί η θετική ατζέντα.
Οι διαβουλεύσεις επί του κειμένου της κοινής δήλωσης για την Τουρκία είχαν συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας μεταξύ των κρατών-μελών και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Κατά την σημερινή τηλεδιάσκεψη, ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, παρουσίασαν την έκθεση για την Τουρκία.
«Τον τελευταίο μήνα έχουμε δει θετικές εξελίξεις από την πλευρά της Τουρκίας αλλά η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Σήμερα θα μελετήσουμε μέτρα για να σταθεροποιήσουμε αυτή τη θετική τάση και για τη συνέχεια υπάρχουν κάποια μέτρα με διπλή προσέγγιση» είχε δηλώσει ο Ζοζέπ Μπορέλ «προσερχόμενος» στην τηλεδιάσκεψη.
Μιλώντας, εν τω μεταξύ, στο γερμανικό Κοινοβούλιο, προ της έναρξης της Συνόδου, η Άνγκελα Μέρκελ είχε επισημάνει ότι «αποτελεί καλή είδηση το γεγονός ότι η Τουρκία, μετά τις προκλητικές δραστηριότητες σε κυπριακά και ελληνικά ύδατα, έδειξε τους τελευταίους μήνες ένα δείγμα αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο, μπήκε και πάλι σε διάλογο με την Ελλάδα και θα συνεχιστούν και οι συνομιλίες για το μέλλον της Κύπρου στο σχήμα 5+1 υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών».
Η ίδια υπενθύμισε ότι «στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνήσαμε ότι, σε περίπτωση αποκλιμάκωσης της έντασης από την πλευρά της Τουρκίας, θα προσφέρουμε επιπλέον επιλογές για την συνεργασία μας. Και τώρα σε αυτό το Συμβούλιο θα συζητήσουμε πώς θα προχωρήσουμε σε αυτόν τον δρόμο».
Δεν θα είναι εύκολες συνομιλίες, αναγνώρισε η Γερμανίδα καγκελάριος, και εξέφρασε την ελπίδα «να καταλήξουμε σε αποτέλεσμα», σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ στο Βερολίνο, Φαίη Καραβίτη.
Παράλληλα, έστειλε μήνυμα στην Τουρκία ότι πρέπει να σεβαστεί και να εφαρμόσει τους κανόνες του κράτους Δικαίου, χαρακτηρίζοντας «λυπηρό» το γεγονός της αποχώρησης από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την προστασία των γυναικών έναντι της βίας.
* Στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των «27» τίθεται επί τάπητος η εμβολιαστική εκστρατεία στην ΕΕ, καθώς και τα επόμενα βήματα σε ό,τι αφορά τη δημιουργία του Ψηφιακού Πράσινου Πιστοποιητικού.
Στη Σύνοδο Κορυφής πρόκειται να δώσει το «παρών» και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, σε «επίσημη πρώτη» με τους Ευρωπαίους ηγέτες προς αναθέρμανση της διατλαντικής σχέσης.
