Αγία Σοφία -1500 χρόνια ιστορίας: Από τον Ιουστινιανό στον Ερντογάν – Αφιερώματα

Την διεθνή κατακραυγή στο εξωτερικό και τον ενθουσιασμό στο εσωτερικό της Τουρκίας προκάλεσε η απόφαση του Τούρκου προέδρου να μετατρέψει τον βυζαντινό ναο της Αγίας Σοφίας και μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco σε τζαμί.

Στις 10 Ιουλίου 2020, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε διάταγμα με το οποίο η Αγία Σοφία θα μετατραπεί και πάλι σε τζαμί, το οποίο θα είναι ανοιχτό σε όλους τους μουσουλμάνους, τους χριστιανούς και τους ξένους, όπως δήλωσε.

Το «πράσινο φως» είχε δώσει νωρίτερα με απόφασή του, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το κορυφαίο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, ακυρώνοντας το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ.

Βέβαια, σε ένα απολύτως κοσμικό κράτος, δυτικού τύπου, η απόφαση για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας (μνημείο πολιτικής κληρονομιάς) σε τζαμί θα άνηκε στη δικαιοδοσία της δικαιοσύνης.

Όχι όμως στην Τουρκία του Ερντογάν.

Η ιστορία του ναού

Σπάνια ένα μνημείο προκαλεί δέος και συγκίνηση ανάλογη με αυτή που δημιουργείται όταν κάποιος αντικρίζει την Αγία Σοφία.

Χτισμένη πάνω σε ένα μικρό ύψωμα, έτσι ώστε να είναι το πρώτο κτίσμα που βλέπει κάποιος, καθώς εισέρχεται από την Προποντίδα, η Αγία Σοφία είναι ένα από τους μεγαλύτερους ναούς του κόσμου.

Βέβαια, λόγω της μακραίωνης ιστορίας της, ο ναός της Αγίας Σοφίας έχει ένα ακόμα μοναδικό χαρακτηριστικό: είναι ένα κτίριο που έχει υπάρξει τόπος λατρείας όχι μόνο για τους Ορθόδοξους, αλλά και τους Καθολικούς και τους Μουσουλμάνους.

Ο ναός αποτέλεσε σε όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και υπήρξε ο σημαντικότερος ναός της Ορθόδοξης εκκλησίας. Για χίλια και πλέον χρόνια (537-1453), η Αγία Σοφία θα αποτελέσει το κέντρο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού.

Για την ολοκλήρωση του κολοσσιαίου έργου δούλεψαν αδιάκοπα επί έξι χρόνια 10.000 τεχνίτες, ενώ ξοδεύτηκαν 320.000 λίρες (περίπου 120.000.000 ευρώ). Από κάθε σημείο όπου υπήρχε Ελληνισμός, έγινε προσφορά: Τα πράσινα μάρμαρα από τη Μάνη και την Κάρυστο, τα τριανταφυλλιά από τη Φρυγία και τα κόκκινα από την Αίγυπτο. Από τον υπόλοιπο κόσμο προσφέρθηκαν τα πολύτιμα πετράδια, ο χρυσός, το ασήμι και το ελεφαντόδοντο, για τη διακόσμηση του εσωτερικού.

Τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Δεκεμβρίου του 537 από τον Ιουστινιανό. Η τελευταία λειτουργία τελέστηκε στις 29 Μαΐου του 1453.

Η Αγία Σοφία ως μουσείο άνοιξε τις πύλες της την 1η Φεβρουαρίου 1935 και στις 6 Δεκεμβρίου 1985, ανακηρύχθηκε από την UNESCO, Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Πώς θα καλυφθούν οι Αγιογραφίες

Σύμφωνα με τη Hurriyet, η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή και για προσευχή αλλά και για τους τουρίστες που θέλουν να την επισκεφτούν. Επίσης, οι αγιογραφίες θα καλυφθούν με ειδική τεχνολογία και φωτισμό.

Συγκεκριμένα, θα τοποθετηθούν ειδικές κουρτίνες οι οποίες θα ανοίγουν κατά τη διάρκεια της προσευχής, ενώ στο πάτωμα θα τοποθετηθούν χαλιά τα οποία θα φωτίζονται για να σκοτεινιάζει ο χώρος και να μην φαίνονται οι αγιογραφίες.