Ο κ. Στουρνάρας φέρεται προβληματισμένος για το ενδεχόμενο να απορρίψει η τρόικα τμήμα των επώδυνων μέτρων – ακόμα και των βασικών αξόνων που έχουν αποδεχθεί οι τρεις πολιτικοί αρχηγοίΕχει η κυβέρνηση πυξίδα ή αρμενίζει στο πέλαγος με βάρκα την ελπίδα; Το ερώτημα τίθεται βασανιστικά όσο οι τρεις αρχηγοί που στηρίζουν την κυβέρνηση δεν ομονοούν και το πακέτο των νέων μέτρων ανοιγοκλείνει κάθε εβδομάδα.
Η τρόικα επιστρέφει σήμερα, αλλά ακόμη και αν επέλθει συμφωνία, τα μέτρα δεν αναμένεται να ψηφιστούν άμεσα και το χρονοδιάγραμμα φαίνεται να έχει μετατεθεί μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 18 Οκτωβρίου. Δεν είναι βέβαιο αν η κυβέρνηση παίζει με τη φωτιά, φαίνεται όμως ότι το «μαρτύριο της σταγόνας» για τη δόση των 31,5 δισεκατομμυρίων ευρώ θα κρατήσει τελικά περισσότερο από ό,τι αρχικά ανέμενε.
Με τη Σύνοδο Κορυφής να πλησιάζει, το παιχνίδι ξεφεύγει πλέον από τα στενά όρια της Ελλάδος. Η Γερμανία φέρεται να κωλυσιεργεί ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί να περάσουν δύσκολα μέτρα για παροχή οικονομικής βοήθειας από την Μπούντεσταγκ αυτό να γίνει με ένα συνολικό πακέτο και όχι χωριστά για την Ισπανία, την Ελλάδα ή ενδεχομένως την Ιταλία, την Κύπρο, ακόμη και τη Σλοβενία.
Οι συνεργάτες του Πρωθυπουργού είναι φειδωλοί σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις του προσεχούς διαστήματος. Ωστόσο, μεταδίδουν ότι τα πράγματα δεν έχουν πάρει άσχημη τροπή και εκφράζουν την προσδοκία ότι από μια τέτοια «λύση-πακέτο» η χώρα μας θα μπορούσε να επωφεληθεί.
Η κυβέρνηση, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, επιθυμεί να ψηφιστούν τα μέτρα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, μολονότι οι προθεσμίες είναι πιεσμένες. Δεν αποκλείουν όμως να ψηφιστούν και έπειτα από αυτή υπό καλύτερες συνθήκες. Απορρίπτουν όμως διατήρηση της αβεβαιότητας μέχρι τις αμερικανικές εκλογές στις αρχές Νοεμβρίου. «Αυτό το σενάριο ξεχάστε το!» λένε.
Και για πρώτη φορά ομολογούν ότι πράγματι υπήρξε η σκέψη να οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός ευρωζώνης, όταν κάποια στιγμή φάνηκε ότι ο Μιτ Ρόμνι θα κάλυπτε τη διαφορά στις δημοσκοπήσεις από τον Μπαράκ Ομπάμα. Από τότε ο πρόεδρος Ομπάμα βελτίωσε τα ποσοστά του και οι βασικοί παίκτες στην Ευρώπη αποφάσισαν ότι η Ελλάδα πρέπει να μείνει στο ευρώ. Αυτό και μόνο αποδεικνύει ωστόσο πόσο εύθραυστες είναι οι ισορροπίες και πόσο επισφαλής μπορεί να γίνει αιφνιδίως η θέση της χώρας μας. Οι δεκαοκτώ ημέρες που μεσολαβούν ανάμεσα στη Σύνοδο Κορυφής και στις αμερικανικές εκλογές καθώς και οι έξι που θα ακολουθήσουν ως τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 12 Νοεμβρίου θα είναι ασφαλώς κολασμένες. Θα μας οδηγήσουν όμως στο καθαρτήριο; Επιπλέον ενδέχεται να παρεμβληθεί και μια έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup αποκλειστικά για την έγκριση της εκταμίευσης της δόσης για την Ελλάδα.
Οι επικεφαλής της τρόικας θα βρεθούν ξανά σήμερα απέναντι στον κ. Ι. Στουρνάρα προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις. Συνομιλητές του υπουργού Οικονομικών τον εμφανίζουν ιδιαιτέρως προβληματισμένο για το ενδεχόμενο να απορρίψει η τρόικα τμήμα των επώδυνων μέτρων – ακόμα και των βασικών αξόνων που έχουν αποδεχτεί οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί. Οπως ομολογεί ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών «εναλλακτικές λύσεις δεν υπάρχουν. Εχουμε μόνο τους μισθούς, τις συντάξεις και τα επιδόματα». Αυτό προέκυψε και από τις συζητήσεις την περασμένη Πέμπτη το βράδυ στο Euro Working Group (όπου συμμετείχε ο επικεφαλής του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων – ΣΟΕ – κ. Π. Τσακλόγλου). Εκεί διεφάνη ότι η συμφωνία για τα μέτρα δεν έχει κλείσει οριστικά και δεν μπορεί να αποκλειστεί η απόρριψη σημαντικού μέρους της από τους τροϊκανούς. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», το πακέτο των περικοπών στο οποίο κατέληξαν ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς και οι κκ. Ευ. Βενιζέλος και Φ. Κουβέλης, δεν συζητήθηκε εκτενώς στο Euro Working Group. Το σχέδιο είχε ήδη αποσταλεί στα κράτη-μέλη και οι εκπρόσωποί τους τόνισαν ότι μελετάται από τα οικονομικά τους επιτελεία εν όψει της άφιξης της τρόικας. Υπάρχουν όμως δύο βασικά σημεία στα οποία εκφράστηκαν ενστάσεις. Το πρώτο σχετίζεται με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Οι ευρωπαίοι εταίροι και το ΔΝΤ σημείωσαν ότι από τα συνολικά 89 διαρθρωτικά μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν, τα υλοποιηθέντα δεν ξεπερνούν σε αριθμό τα δάχτυλα του ενός χεριού. Το δεύτερο αφορά τις αμφισβητήσεις που εκφράστηκαν και πάλι, κυρίως εκ μέρους του ΔΝΤ, για τις περικοπές στην Υγεία, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και στην Αμυνα. Ο λόγος απλός: η ως σήμερα εμπειρία δεν πείθει τους δανειστές ότι οι δεσμεύσεις θα υλοποιηθούν.Επιπλέον, οι τροϊκανοί και κυρίως το ΔΝΤ έχουν πλέον φθάσει σε ένα σημείο που επιτηρούν πολύ επισταμένα το ύψος των διαθεσίμων του Ελληνικού Δημοσίου. Γνωρίζουν ότι έπειτα από τα πολύ καλά αποτελέσματα του Αυγούστου και τη γενικότερη καλή πορεία των εσόδων η Ελλάδα θα μπορούσε να αντέξει ως τα μέσα Νοεμβρίου χωρίς να εκταμιευθεί η δόση.
Την ίδια στιγμή, η ελληνική υπόθεση μοιάζει να γίνεται δέσμια των ευρύτερων εξελίξεων στην Ευρώπη. Τα βλέμματα είναι καρφωμένα στην Ισπανία. Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι διεξάγεται ένα πολύπλοκο και πολυεπίπεδο παιχνίδι. Το Βερολίνο μοιάζει να θέλει να κερδίσει χρόνο και πιέζει την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι να πιει όλο το «πικρό ποτήρι» της λιτότητας ώστε αν γίνεται να αποφύγει να περάσει από την Μπούντεσταγκ νέο πακέτο μέτρων που μετά βεβαιότητος θα διχάσει τον κυβερνητικό συνασπισμό. Την ίδια ώρα, τα σοσιαλιστικά κόμματα του ευρωπαϊκού Νότου φαίνεται να ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους και δεν αποκλείεται να μπουν ως αουτσάιντερ στο παιχνίδι.
Την Παρασκευή το βράδυ συναντήθηκαν στο πλαίσιο του συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος στις Βρυξέλλες οι κκ. Πιερλουίτζι Μπερσάνι (Ιταλία), Αλφρέδο Πέρες Ρουμπαλκάβα (Ισπανία), Αντόνιο Ζοζέ Σεγκούρο (Πορτογαλία) και Ευ. Βενιζέλος (Ελλάδα). Οι τέσσερις σοσιαλιστές ηγέτες αποφάσισαν εντός 15 ημερών να συντάξουν ο καθένας ένα κείμενο στο οποίο θα καταγράφεται η πραγματική εικόνα για την οικονομία της χώρας του.Οπως διαπίστωσαν στη διάρκεια της συζήτησης, παρ’ ότι οι τέσσερις χώρες ξεκίνησαν από διαφορετική αφετηρία και οι οικονομίες δεν είχαν κοινά χαρακτηριστικά, κατέληξαν όλες στα ίδια προβλήματα: υψηλή ανεργία, ύφεση και μηδενική ανάπτυξη.
Οι μεγάλες διαδηλώσεις σε Αθήνα και Μαδρίτη ταρακούνησαν το τεχνοκρατικό κατεστημένο των Βρυξελλών και οι σοσιαλιστές ηγέτες επιθυμούν να επενδύσουν σε μέτρα ανακούφισης των πολιτών από τον ασφυκτικό μανδύα της λιτότητας. Το αποτέλεσμα αυτής της «συμμαχίας του Νότου» θα παρουσιαστεί σε κάποια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα μέσω μιας πρωτοβουλίας στην οποία σκοπεύουν να δώσουν μεγάλη δημοσιότητα.
Η Μέρκελ και οι «ιέρακες» του Βερολίνου
Η γερμανική πανοπλία μοιάζει ακόμα άτρωτη. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν ανάμεσα στην Ανγκελα Μέρκελ, που επιμένει πιο ευρωπαϊκά και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τους «ιέρακες» του υπουργείου Οικονομικών που υποστηρίζουν ότι μόνο οι «ενάρετες» χώρες πρέπει να βοηθηθούν, παραμένουν. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν η καγκελάριος ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα με μια αλλαγή όρων του μνημονίου ή ακόμη και συμμετοχή σε κούρεμα των δανείων του επίσημου τομέα (OSI), τα εμπόδια θα ήταν ανυπέρβλητα, τουλάχιστον αυτή την ώρα. Εκτός και αν υπάρξει μια «μεγάλη λύση» για όλες τις χώρες με προβλήματα. Πάντως, το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους συζητήθηκε, έστω και περιορισμένα στο Euro Working Group, κυρίως από τον εκπρόσωπο του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν.
Το ΔΝΤ επιμένει στο κούρεμα των δανείων του επίσημου τομέα αλλά οι εκτιμήσεις της ελληνικής πλευράς για το χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει από την επιμήκυνση χαρακτηρίζονται πολύ αισιόδοξες από τους θεσμικούς εταίρους. Η κατάσταση περιπλέκεται εξαιτίας της απροθυμίας του Βερολίνου να εφαρμοστεί γρήγορα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απευθείας από τον ESM στην οποία προσβλέπει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να ελαφρύνει το βάρος του δημοσίου χρέους.
